Yönetim yerine yönlendirmenin önem kazandığı günümüz işletme anlayışında koçluk sistemi kumanda ve kontrol etmek yerine destekleme ve kolaylaştırma odaklı bir tekniktir.Yönlendirmenin bir liderlik tarzı olarak benimsenmesi ve uygulanması yöneticilerin bazı becerilerle donanması ile mümkün olucaktır.Yöneticilerde koçluk becerilerinin geliştirilmesi ,hem yöneticinin hem astın bilgi ve becerilerine hem de örgütsel ortama bağlıdır.
Yönetsel süreçte koçluk uygulamaları koçluk (coach) görevini yapan yöneticinin çeşitli becerilere sahip olmasını ve onun da koçluk yapılan kisi (coachee) gibi sürekli kendisini geliştirmesini gerektirmektedir. İşletmeler bu ihtiyaca yönelik olarak kendi insan kaynakları departmanlarından ya da
dışarıdan koçluk eğitimi desteği sağlayarak yöneticilerini geliştirmektedirler.
Koçluk Beceriler:
• Dinleme Becerileri,
• Araştırma Becerileri,
• Öğretme Becerileri,
• Geri Bildirim verme Becerileri
• Sözlü ve sözel olmayan becerileri
Fark edileceği üzere bu beceriler yönetici ile çalışan arasında iletişimi sağlayan faktörlerdir. Koçun iletişim becerileri konusunda yetkin olması örgütü bir arada tutan ve hayati öneme sahip olan bir unsurdur.
İletişim iki veya daha fazla kişi arasında bilgi, fikir, düşünce, anlam, duygu, kanı ve tutumların belli bir sonuca ulaşmak yada davranışları etkilemek amacıyla, sembollere dönüştürülerek belirli bir araç yada araçlar vasıtasıyla aktarılması, iletilmesi anlaşılması ve davranışa dönüştürülmesi sürecidir.
İletişim sağlıklı bir şekilde işlediğinde: iş tatmini, motivasyon, örgütsel bağlılık gibi çalışanların davranışları üzerinde olumlu etkiler yaratarak örgütsel performansı artırır. Yönetici elde ettiği enformasyon ve çalışanlar da kendilerine yapılan geri bildirimin sağlıklı olması sayesinde daha az hata yaparlar bu durum da isletme giderlerinin azalmasına olanak
verir.
Dinleme Becerileri
Araştırmalar günlük iletişimimizin % 70’nin sözel olduğunu bunların okumak, yazmak ve konuşmaktan oluştuğunu ortaya koymuştur. Bu % 70 içinde dinlemek % 45 oranında yer tutmaktadır.
Koçluk uygulamalarının başlangıç noktası dinlemedir. Çünkü koç, koçluk yaptığı personelin ifadelerini, düşüncelerini anlayabilirse onu gelişimi için istediği yönde etkileyebilir. Çalışanların en çok şikayet ettikleri konuların basında yöneticilerin kendilerini dinlemedikleri konusu gelmektedir.
Yöneticilerin yoğun is ortamı nedeniyle personeli dinlemeye zaman ayırmamaları çalışanlar üzerinde olumsuz etki yaratmaktır.
Bu nedenle yönetici koçların iletişimle ilgili olarak ilk geliştirmeleri gereken beceri dinleme becerisidir.
Dinlemek sadece söyleneni duymak demek değildir. Sözlerin arkasında ne yattığını anlama çabasıdır da aynı zamanda… İyi bir dinleyici karsısındakinin düşüncelerini yetersiz dahi ifade etmesine rağmen yapıcı bir şeyler önerdiğini düşünüp, bunu keşfetmeye çalışır.
Koçun astını dinlemesi ve etkili dinleme tekniklerini de uygulaması ile en verimli sonuca ulaşır. Düşüncelerine değer verilen görüş ve önerileri alınan personel işine daha fazla odaklanacak, hedefine ulaşırken karşılaştığı sorunları üstüne ileterek onun görüş ve önerilerinden yararlanacaktır.
Koç astını dinleyerek onun bakış açısını öğrenmesinin yanında birey olarak personeline duyduğu saygı ve ilgiyi de iletmiş olur.Personel kendisini dinleyerek eğer verdiğini gösteren yöneticiyi kendilerine daha yakın hissedecekler ve bu da motivasyonu artırıcı faktör olacaktır.
Yönetici koç ve çalışanın iletişiminde koçun dikkatsiz dinlemesi yüzünden yanıtın tekrarlanmasını istemek onun inandırıcılığına zarar verebilir.
Etkili dinleme ve gözlem için su esaslara dikkat edilmelidir:
1- Göz teması sağlanarak ve arkadaşça bir ifadeyle yaklaşım gösterilmelidir.
2- Kullanılan ses tonuna dikkat edilmelidir zira anlatılan şeye olan inanç da
kelimeler kadar ses tonunda kendini gösterecektir.
3- Çalışan fikir ve görüşlerini ifade edebilmesi için teşvik edilmelidir.
4- Çalışanın duygularına sempati duyularak anlattıkları anlayışla
karşılanmalıdır.
5- Görüşleri kişisel algılanmamalı saldırganlığın varlığında koç savunmacı tavır almamalıdır.
6- Not alma alışkanlığı da dinlenen kişinin görüşlerine değer verildiği fikrini yaratacaktır.
7- Uzun ve karışık anlatımlarda koç konuyu toparlamak için kısa özetleme yapmalıdır.
8- Görüşmeyi bitirmek için aceleci davranılmamalı gereksiz konudan ve sorundan uzak öğütler verilmemelidir.
9- Yapılan koçluk görüşmesi olduğundan amaç çalışana yol göstermektir tartışma ya da münazara değildir bu nedenle tartışmaya girilmemeli ve konuşanın sözü kesilmemelidir.
Araştırma Becerileri
Araştırma becerileri koçluk sürecinin planlama ve takip aşamalarında sık kullanılan: sorgulama, bilgi toplama, gözlem ve analiz yapabilme yetkinliklerini (becerilerini) içerir.
Sorgulama Becerisi
Koç, çalışanların sorunlu davranışlarını varsa yetersizliklerini, performans kayıplarını ve bunların sebeplerini araştırmaya yönelik olarak onların perspektifini anlamaya yardım edecek çeşitli sorular sorar.
Koçlar soru sorarak çalışanların hedeflere odaklanması ve sahip çıkmasını sağlarlar. Sorular düşünceleri yönlendirir, eski düşünceleri yeniler ve yeni inançlar oluşmasını sağlar. Sahiplik duygusu bağlılığın merkezidir. Kişi probleme sahip çıkıyor, enerji bağlılık hissediyorsa çözüme ulaşmak kolaydır. Çalışana sorular sorularak bu duygu arttırılabilir.
Koçluk yaklaşımı ile soru oluşturma ve cevabı değerleme süreci beş adımla açıklanır:
1- Soruların yönünü kontrol etmek,
2- Sorunun amacını belirlemek,
3- Soru tipine karar vermek; açık, kapalı, doğrulayıcı sorular yada sonuç analizi soruları gibi,
4- Soru Tasarımı; personel ile eğitim düzeyi, deneyimi ve onun iletişim biçimi baz alınarak iletişim kurma yönteminin planlanmasıdır.
5- Cevabı değerlendirme; bu aşamada sorunun cevaplandırılması, cevabın anlaşılmış olması kontrol edilir.Dinleyicinin soruyu anlamaması durumunda iletişimin daha net olması için gerekenler yapılır.
Soru sorarak yapılan koçluk, eylemi anlatarak koçluk yapmaktan çok daha fazla etkilidir. Özellikle sorgulama becerisinin koçlar tarafından yetkin kullanımı doğru bir soru sorarak, konuşulan konunun anlaşılıp anlaşılmadığının kontrolünü sağlayacaktır.Bu da yapılan görüşmenin amacına ulaşıp ulaşmadığını koçun algılamasını kolaylaştıracaktır.
Bilgi toplama Becerisi
İşgörenin var olan performans durumu, çalışma tarzı ve yetkinliklerinin öğrenilmesinde yöneticini bilgi toplama yetkinliği önemlidir. Güvenilir kişilerden bilgi toplamak mümkündür ancak bunun hassasiyetle yapılması gerekir çünkü birey arkadaşlarının kendisi hakkında bilgi vermesini ihanet olarak da algılayabilir.
Çalışanın var olan görüşme öncesine kadarki performansı hakkında bilgi toplanması konusunda farklı veri kaynakları mevcuttur. Özellikle satış pazarlama organizasyonlarında daha somut verilerin elde edilmesini sağladığı için satış raporlarının değerlendirilmesi koça çalışanın performansı hakkında objektif bilgi sağlar.
Bunun yanında yine formel kaynaklardan elde edilecek çalışanın başarıları varsa ödülleri yada ilgili departmanlara iletilmiş raporların edinilmesi önemlidir. Bu kaynakların dışında yöneticinin çalışanı ve faaliyetlerini gözlemlemesi gereğinde iş arkadaşlarından çalışan hakkında bilgi alması yapılacak koçluk görüşmesinde ön verilerin elde edilmesini ve koçun görüşme hazırlığına başlamasını sağlayacaktır.
Gözlem Becerisi
Koç işgörenin her günkü davranışlarını gözlemleyerek onun yeteneklerini artırmak ve performansını iyileştirmek için uygun fırsatlar arar. Performans değerlendirmesinde objektifliğin sağlanması için gözlem becerilerine gereksinim vardır ve koçun bu konuda gelişime açık olması gerekir. Gözlem sonucu varılacak yargılar çalışana koçun yaklaşımını belirlemesi açısından önemlidir. Bu nedenle koçun tarafsız bir gözle izlem yapması çalışanın değer yargılarını, motivasyon unsurlarını tespit etmesi kendi çerçevesinden değil objektif bir perspektifle kişiyi değerlendirmesi önemlidir.
Analiz Becerisi
Koç personeline karsı koçluk görevini ifa ederken 5N+K (kim, ne, nerede, nereye, nasıl) kuralını kullanarak analizini yapmalı ve problemleri iyice tanınmalıdır.
Bu süreçte yetkin bir koç iş gören hakkında objektif davranmalı ve analizinde kişisel yargılarından uzak kalmalıdır.
Öğretme Becerileri
Koçluk uygulamalarının önemli basamaklarından birisi personele davranış
kazandırılması sürecidir. Bu öğretme becerisi ile sağlanır. Koç yönetici geri besleme yaparken tecrübelerini çalışana iletir, çalışan da isini yaparken tespit ettiği güçlü ve güçsüz yönlerini üstüne anlatır. Bu yolla çalışan kendi kişiliğini ve performansını daha iyi anlar ve koçun da yardımıyla gelişir.
Koç astının neler öğrenmesi gerektiğini söylemek yerine onun neler
öğrendiğini sorarak sağladığı gelişmeyi öğrenmelidir.
Geri Bildirim Verme Becerileri
Geri bildirim iletilen mesajın alıcıya zamanında ve doğru olarak anlaşıldığının belirlenmesi için gereklidir.
İnsanlar, başarılarından başarısızlıklarından olduğundan daha hızlı öğrenirler. Bu nedenle koçlar, özellikle izleyicilerinin iyi ve başarılı olduğu işlerde geribildirimde bulunmalı ve neyin iyi olduğunu net ve açık olarak belirtmelidirler.
Koçluk sürecinin iki önemli aşaması olası performans sorunlarını öngörmek ve var olanları analiz etmektir. Bunun için koç ve izleyici arasında çok etkin bir iletişim olması gerekir. Bu iletişim sürecinde konuşmak, dinlemek ve özellikle geri bildirim almak ve vermek büyük önem taşır. Taraflar birbirlerini birer ortak olarak gördükleri için dürüst, açık, etkili iletişim sağlamak genellikle kolaydır.
Olumlu ve olumsuz olmak üzere iki tip geri bildirim vardır.
Olumlu geri bildirim, performansın beklentiyi karşıladığını veya geçtiğini gösteren, takdir ve tanınma, övgü ve yüceltmedir.
Olumsuz geri bildirim ise; performansın beklentileri karşılamadığını ortaya koyan yergi, kınama, ikaz ifade ve davranışlarıdır.
Bazı yöneticiler beklentileri karşılandığında, isler yolunda gittiğinde herhangi bir geri bildirimde bulunmazlar. Bunu yaptıklarında çalışanın şımaracağı veya ek taleplerde bulunacağı endişesini taşırlar. Oysa, bu olumlu geribildirimin davranışın hemen arkasından ve olabildiğince başkalarının yanında yapılması olumlu etkiyi daha da arttıracaktır. Olumsuz geribildirimin de yine hemen fakat bu kez başkalarının olmadığı bir yerde yapılması ve özellikle duyguların ifade edildiği bir iki dakikayı geçmeyen bir konuşma ile sınırlı kalması gerekir.
Geri bildirim verilirken NLP de ‘sandwich’ tekniği olarak bilinen tekniğe uygun olarak verilmesi önemlidir. Bu teknikte önce kişinin olumlu yönlerinden bahsedilir. Sonra eleştirilen, değiştirilmesi gereken konulara yer verilir ve çözüm önerileri sunulur. Son olarak da kişinin yine pozitif yönlerine temas edilerek konu kapatılır. Bu sayede kişi hem motive edilmiş olunur hem de düzeltmesi gereken konularda uyarılmıştır. Olumlu geri bildirim her zaman motive edicidir ve koçluk uygulamalarının hedefi olan bireyin gelişimine yardımcı olur.
Sonuç olarak geri bildirim verme ya olumlu yönde olur ki bu iyi davranışları ve performansı destekler yada olumsuz olur ki bu da kötü davranışı düzeltir ve performansı iyileştirici olur. Önemli olan nokta her iki bildirim biçiminin de yapıcı yönde olmasıdır. Yapıcı geri bildirimin su yararları vardır.
1- Çalışana örgütün iş yapma standartlarının ne olduğunu hatırlatır
2- Yapılan isin nasıl olduğunu
3- Standartlara ulaşmak için neleri değiştirmeleri gerektiğini ,ulaşması gereken düzeyi
4- Bu değişim ve gelişim için ne kadar zamana ihtiyaç duyduklarını bunu başardıkları takdirde elde edecekleri faydayı
5- Hedefe ulaşmak için koçtan ne gibi destek alacaklarını bilmelerini sağlar. İşlerin iyi gittiği zamanlarda da koç mutlaka çalışanına geri bildirim yapmalıdır. Zira çalışanlar islerinde beklenen standartlara ulaştıklarını bilmek isterler.Bu basarı nedeni ile de övülmek yada takdir edilmek is tatminini sağlamada önemli katkı sağlar. Ve başarıların bilinmesi o yolda gösterilen çabaların tekrar edilmesini gerçekleştirir.
Çalışanın beklenende uzak kalması durumunda ise kendisine yaptığı yanlışlar hakkında duruma özgül bilgi verilmeli, standardı yakalamak için neyi farklı yapması gerektiği bildirilmeli ve bu yapılırken karşılıklı iletişim sağlanmalıdır.
Koç yöneticilerin en önemli görevlerinden birisi çalışanlarının potansiyellerinin farkına varmalarını sağlamak ve bunu geliştirmelerinde yardımcı olmaktır. Uzun vadede bu durum çalışanın is hayatını ve kariyerini etkileyecektir.Yapıcı geri bildirimler kişilerin potansiyellerinin performansa dönüşmesini sağlar
Sözlü olmayan becerileri kısaca beden dili olarak tanımlamak mümkündür. Koçların beden dilini anlamak ve etkin kullanmak konusunda yetkin olmaları gerekmektedir. Zira sözsüz iletişimde beden dilinin ana unsurlarına dikkat etmek çok önemlidir.
Sözlü olmayan iletişimde önemli olan komponentler: vücut hareketleri (jest ve mimikler), dokunma davranışları, vücut durusu olarak sayılabilir.
İletişimin % 60-80’ini beden dilinin temsil ettiği bilinmektedir. Bu iletişim türünde yüz ifadeleri; mimik ve jestler ile dokunma önem arz etmektedir.
Edinilen bilgilerin % 70’den fazlası görsel uyarıcılar yolu ile sağlanır. Bu durumda önemli olan koçun söyledikleri ile vücut durusu, jest ve mimikleri arasında çelişki olmaması gerektiğidir.
Vücut durusu iletişim sırasında tercih edilen karşılıklı pozisyonu ifade eder; yüz yüze, yan yana duruşlar gibi… iletişim kuran ile kurulanın 90 yada 45 derece açı ile durmaları karsı tarafın rahatsız ediciliği yada tehdit ediciliği olmadığı pozisyon olarak belirtilmektedir. Bu sayede her iki taraf da rahat iletişim kurma imkanı yakalarlar.
Hareketlerinde dokunmayı tercih eden insanların daha açık-samimi,daha az baskı hisseden, gergin olmayan, çok sevilen sempatik kişiler olduğu gözlenmiştir. Koç da personeli ile destekleyici ilişki kurarken dokunmayı iletişiminin bir bölümü olarak kullanabilir. Bu doğru kullanıldığında pozitif iletişimi artırır.
El sıkarken dirsekten kavramak, tokalaşırken samimi ve içten olunduğunu ifade etmek için orta sertlikte el tutuş dokunma davranışları arasında sayılabilir ve koçun beden dilini sözlü iletişimini desteklemekte etkinlik kazandırmak için iyi kullanması gerekmektedir.
Ayrıca iletişimde olunan kişi ile yüz yüze duruşlar, yan duruşlar, sırtı dönük durmalar çok yakın yada çok uzak pozisyonda bulunmak o kişiye gösterilen ilgi ve yakınlık için belirleyicidir.
Beden dili insanların sözlerinden çok daha fazla unsur yansıtır. Çalışanın gerçekte olan iç dünyasını analiz için koça oldukça önemli veriler sağlar. Sözlü olmayan işaretlerin dominant olan her bireyde gözlenebilenleri şu şekilde belirtilmiştir.
1- Empati: gülümseme, açık ve olumlu jestler, yakın oturmak yada durmak, göz teması sağlamak, bas hareketiyle onaylamak.
2- Savunmacı yada güvensiz tutum: bacakları konuşana doğru birleştirmek, kolları göğüste bağlamak, güven tutumu ise bacak bacak üstüne atılarak gösterilebilir.
3- Öfke ya da saldırgan tutum: Gergin duruşlar, açık gözler, sıkılı yumruk ya da kapalı eller, ayak vuruşları ya sert bir nesneye vurarak parmak tıkırdatmaları.
4- Gerginlik: Kederli gözler, elin ağza götürülmesi, sık sık yüze dokunmak,
huzursuz hareketler. Sıkıntı da esneme yada bulunulan mekana göz gezdirme, nesnelere bakma ile tanımlanabilir.
Sözlü Beceriler
Sözel beceriler; ses tonlamaları ve hitabet-sunus becerileri olarak tanımlanabilir. Söylenen sözden çok sözün nasıl söylendiği de önemlidir.Bu noktada muhatabın kelimelerden vurgulamaya bağlı olarak farklı mesajlar alabileceği unutulmamalıdır. Koçun Türkçe’yi etkin kullanması verdiği mesajın anlaşılırlığını artıracaktır. Sözlü iletişimde bulunurken somut örnekler verilmesi konuya ilişkin anekdotlar ile sunumun zenginleştirilmesi de karsısındakinin dinleme etkinliğini arttırır.
Ücretsiz ön görüşme yapmak için bizden randevu almanız yeterli olacaktır.
Koçluk eğitimleriyle ilgili detaylı bilgi için :
İzmir’deki Koçluk eğitimlerimiz için 0(232) 422 59 54 yada 0 (535) 667 32 24 numaralı telefondan ulaşabilirsiniz veya İzmir Koçluk Eğitimini tıklayabilirsiniz.
İzmir Karşıyaka Koçluk eğitimlerimiz için 0(232) 422 59 54 yada 0 (535) 667 32 24 numaralı telefondan ulaşabilirsiniz veya İzmir Karşıyaka Koçluk Eğitiminitıklayabilirsiniz.
Antalya’daki Koçluk eğitimlerimiz için 0 242 323 73 15 yada 0 (505) 445 15 31 numaralı telefondan ulaşabilirsiniz veya Antalya Koçluk Eğitimini tıklayabilirsiniz.
Denizli'deki Koçluk eğitimlerimiz 0 (532) 100 11 65 numaralı telefondan ulaşabilirsiniz veyaDenizli Koçluk Eğitimini tıklayabilirsiniz.
Muğla’daki Koçluk eğitimlerimiz 0 (532) 100 11 65 numaralı telefondan ulaşabilirsiniz veya
Muğla Koçluk Eğitimini tıklayabilirsiniz.