NLP Tarihi, NLP Gelişimi

2013-07-14

Share on Tumblr

California'da yaşadığım 70'li yıllarda alternatif eğitim, alternatif sağlık, alternatif psikoloji, alternatif olan her türlü öğretinin içine girmiştim. Günlerim, gecelerim, hafta sonlarım demeden zamanımın ve paramın büyük bölümünü eğitim, kurs, vvorkshop, seminer ve motivasyon kasetlerine yatırıyordum. Evet, zamanımı ve paramı öğrenmeye harcamıyor, öğrenmeye yatırım yapıyordum. Harcamak, bir şeyin ziyan olması, yok olması, bitmesi, tükenmesi anlamına gelir. Yatırım ise kazanç olarak geriye döner. O yıllarda (hala da) hayatta benim için en önemli şeyin sürekli gelişim olduğunu keşfetmiştim. Öğrendiğim her yeni bilgi, her yeni yöntem beni kendimle daha barışık hale getiriyor, yaşam hazzımı artırıyordu. Yaşıtlarım para ve zamanlarını eğlence, giyim kuşam, araba vb. şeyler için harcarken, ben kendim için en önemli şey olan öğrenmeye yatırım yapıyordum.

Amacım bir diploma alarak, ömür boyu o kağıt parçasının bana getireceği gelir, unvan ve prestije sığınmak hiç değildi. Bu yüzden geleneksel eğitimler ilgimi çekmiyordu. Ama fiziksel, duygusal, zihinsel ve ruhsal sağlığı geliştirici, yaşamı daha geniş algılamaya ve kaliteli kılmaya yönelik yeni bir eğitim modeli ortaya çıktığında o workshopa katılmak benim için farz oluyordu. Bazen eğitimin vaatleri boş çıkıyordu. Ya da eğitimci yeterli donanıma sahip olmuyordu. Ama yine de zamanımı ve paramı ziyan ettiğimi düşünmüyordum. Çünkü hem en kötü eğitimden bile yeni bir şeyler öğreniyordum, hem de şarlatan eğitmen ve yöntemler ile etkin eğitmen ve yöntemleri ayırt etme yeteneğini kazanıyordum.

California, İnsan Potansiyeli Hareketinin başladığı, geliştiği ve oradan Amerika'nın diğer eyaletlerine ve giderek diğer ülkelere yayıldığı yeni bakış açılarının beşiği idi.

Hümanistik Psikoloji ve Transpersonal Psikoloji bana heyecan veriyordu. Çünkü geleneksel psikoloji gibi patoloji odaklı değildi. Geleneksel psikoloji Freudyan yaklaşımla hasta insanı normal insan haline getirmek üzerine kurulmuştu. Oysa Hümanistik psikoloji insan potansiyelinin sınırsızlığını araştırıyor, normal insanı sağlıklı insana dönüştürmeye odaklanıyordu.
İşte bu yıllarda California'nın Santa Cruz Üniversitesi'nde John Grinder adlı bir dil bilimci yardımcı profesör ile psikolojiyle ilgilenen matematik ve bilgisayar öğrencisi Richard Bandler birlikte, NLP adını verdikleri yepyeni bir yöntemle isimlerini California'da hızla duyurmaya başlamışlardı. (Her şeyi "bilen" ülkemizdeki kimi profesörlerin onlara öğretecek bir iki şeyi olduğu için harcadığı öğrenci ve asistanları düşünüyorum da...)

JOHN VE RICHARD'IN HİKAYESİ

Richard Bandler ve John Grinder'ın hikayesini kısaca paylaşayım sizlerle. Bu ikilinin psikoterapiyle de ilgileri vardı. Birlikte alanlarında en iyi olan üç kişiyi incelemeye karar verdiler. Geştalt terapisinin kurucusu Fritz Perls, aile terapisine yepyeni bir boyut getiren Virginia Satir ve dünyaca tanınmış hipnoterapist Milton Erickson. Birbirlerinden kişilik olarak tamamen zıt olan bu kişileri alanlarında böylesine etkin kılan özelliklerinin ortak noktaları olabilir miydi? Bandler ve Grinder'ın amacı yeni bir terapi yöntemi yaratmak değildi. İşin teorik boyutu da ilgilerini çekmiyordu. Acaba bu insanların kullandıkları yöntemlerin kalıpları tespit edilebilir ve başkalarına öğretilebilir miydi?

Bilimsel deneyler laboratuarda aynen tekrarlandığında aynı sonuçlar alınıyorsa, insanın sübjektif deneyimimin de aynen tekrarlanabilir sistematiği olabilir miydi? Bu yanıtın evet olduğunu keşfettiler. Bu üç ustanın iletişimde, bireysel değişim sağlamada, hızlı öğretme becerisinde ve kişinin hayattan haz almasını sağlayacak yöntemlerindeki paternler (otomatik davranış kalıpları) aynıydı. Peki bu paternleri kendileri aynen tekrarlasalar aynı sonuçları alabilirler miydi?

Başarıyı modellemek. Bu mümkündü. Richard ve John, Santa Cruz'da ünlü İngiliz antropolog Gregory Bateson'un da komşusuydu. Zihnin Ekolojisine Doğru Adımlar adlı kitabın yazarı olan Bateson, aynı zamanda iletişim ve sistem teorisi uzmanıydı. (Bateson'un NLP'nin gelişimine olan katkısı çok büyüktür.)

Bu dört önemli modelin kullandıkları metotları didikleyerek incelediler. Evet. Her alanda mükemmeliyetin paternleri vardı ve bu paternler tekrarlanabilirdi. Paternler modellendiğinde aynı sonuçlar elde ediliyordu. Bu olağanüstü insanların kullandığı etkin düşünme ve iletişim kurma paternlerini modelleyen Richard, salı akşamları üniversitede gönüllü öğrenci grubu üzerinde aynı etkin sonuçları almayı başarmıştı. Bu kez John, Richard'ı modelleyerek eğitimi perşembe akşamları bir başka öğrenci grubuna verdi. Sonuç yine aynıydı. Başarı yaratan ve tekrarlanabilen zihin modeli diye bir gerçek vardı. Başarı tesadüflere bağlı bir olgu değildi. Üstelik bu modelin detayları en ince ayrıntılarına kadar somut verilerden oluşuyordu.

John ve Richard 1976 yılının bir bahar akşamında otuz altı saat süren beyin fırtınasından sonra, bir şişe kırmızı California şarabı eşliğinde bu harika keşiflerine bir de isim verdiler.

NLP. Nöro-Linguistik Programlama.

Nöro, tüm davranışlarımızın görme, işitme, dokunma, tat, koku ve hissetme duyularımız aracılığıyla, dışarıdan bize ulaşan bilgiyi algılama ve tepki vermemizin nörolojik faaliyetlerden kaynaklandığını temsil ediyordu. Düşünme biçimimizin yanı sıra fikirlere ve olaylara gösterdiğimiz fizyolojik tepkiler de nörolojiye dayanıyordu. Düşünce ve beden birbirinden ayrılamaz bir bütündü.

Linguistik bölümü, düşüncelerimizi ve davranışlarımızı düzenlemek ve başkalarıyla iletişim kurmak için dilin nasıl kullanıldığıydı.

Programlama ise sonuç elde etmek için düşünce ve davranışımızın seçimini farkında olsak da olmasak da kendimizin yaptığıydı.
İki adam, daha sonraki yıllarda dünyanın her yerinde milyonlarca kişinin öğreneceği bir sistemi yarattıklarının belki de o anda pek farkında değillerdi.

DERLEYEN... (EDİTÖR)
İletişim:[email protected]