Şimdiye kadarki en önemli iki soru, "Bana olanlar konusunda en yararlı olacak hangi ruh halinde olmak istiyorum?" ve "Bunu nasıl sağlarım?" sorularıdır.
Ruh hallerimiz, biz yaşadığımız ortama tepki verdikçe, sürekli değişir. Ruh haliniz konusunda bir tercih yapabilmeniz için, onu neyin tetiklediğini bilmeniz gerekir. Televizyon reklamlarını düşünün. En etkili olanları, bir ürünü arzulanan bir ruh haliyle özdeşleştirenlerdir. Söz gelimi, birçok otomobil reklamında, arabanın adı ve üreticisinin dışında, araba hakkında hiç bilgi verilmez. Bunun yerine arabanın, heyecan, özgürlük, kontrolü elde tutmak veya başarılı olmak gibi arzu edilir bir ruhsal durumla bağlantısını kuracak bir ortam kurarlar. Derler ki, bu arabayı alınca, bu ruh halini almış olursunuz. Hafif bir 'TV transı' içinde bulunan, eleştirel yetileri askıya alınmış izleyicilere tekrar tekrar gösterilmesi yüzünden, televiz-| yon reklamlarının etkisi bir kat daha artar.
Bazı şeylerin görüntüsü veya sesi sizin ruhsal durumunuzu değiştirir, örneğin, polis sirenleri, en sevdiğiniz melodinin sesi, en beğendiğiniz yemeğin olduğu bir tabak, yoldaki asfaltın kokusu, çikolata... NLP dilinde, bizi uyaran, dürten ve etkileyen her dürtüye çapa denir. Çapa görsel olabilir; yeni doğan bir bebeğin görüntüsü veya tatil resimleri gibi. İşitsel olabilir; bir reklamın tekrarlanan melodisi gibf. Dokunsal olabilir; el sıkma veya rahatlatıcı bir masaj gibi. Kokuyla ilgili olabilir; güllerin kokusu veya haşlanmış lahananın kokusu gibi. Tat almayla ilgili olabilir; sizde Özel bir duygu veya anıyı uyandıran bir tat gibi. Dışsal, yani çevreden geliyor olabileceği gibi, içsel, yani zihinde oluşuyor olabilir. Çapalar ayrıca tüm mantıksal düzeylerle de ilgilidir. Örneğin, adınız kimliğinizin çapasıdır; dini semboller, inanç ve değerlerinizin çapalarıdır. Maskotlar da çapa örnekleridir. Sporcuların yarışma öncesi törensel olarak yaptıkları bazı ısınma hareketleri vardır. Bu, onların doruk performans için kullandıkları çapalardır; onlara müsabaka için gereksindikleri odaklanma ve hazır olma duygusunu verirler. Dini olanlar da dahil (belki en çok onlar) olmak üzere, tüm ayin veya törenler de belli bir ruh haline geçmek için kullanılan çapalar olarak kabul edilebilir. Kelimeler de birer çapadır. Bu kitap boyunca NLP kelimesini, kendiniz ve başkaları hakkında meraklı ve hattâ büyülenmiş bir ruh haline çapalamak istiyoruz.
Çapalar evrenseldir. Onları evrensel kılan, etkiyle tepkiyi hiç düşünmeden birbirine bağlama şeklindeki insanî yeteneğimizdir. Böylece aldığınız her etkiyi tekrar değerlendirmeniz gerekmez. Trafikte her gördüğünüz kırmızı ışık işaretini bir kez daha değerlendiriyor musunuz?
Çapalarımızın pek azını bilinçli olarak seçeriz; bunlar yaşantımızda gelişigüzel oluşurlar. Birçoğu nötrdür, kimisi de işe yaramayan ruhsal durumları yaratırlar. Pek çok çapa geçmişle bağlantılıdır, bazıları modası geçmiş olabilir. Bunlar hiçbir zaman doğru dürüst incelenmemiş fosillere benzerler. Belki geçmişte anneniz veya öğretmeniz sizinle belirli bir şekilde konuştuğunda, başınızın belada olduğunu anlardınız. Kim kullanırsa kullansın, aynı ses tonu, sizi hâlâ savunmaya geçirme gücüne sahip olabilir. Özgün sesin gücünü artık anımsamıyor bile olabilirsiniz. Biz farkında olsak da olmasak da, çapaların bir etkisi vardır.
Burada ilk atılacak adım, sizi işe yaramayan ruh hallerine sokan çapaların farkına varmaktır. Bunları belirledikten sonra, artık tepki verip vermeyeceğinize karar verme seçeneğine sahip olursunuz. Pek çok ruhani öğreti, tepki vermeden önceki seçim anından bahseder. Bu anı algılamaya başladıkça işiniz kolaylaşır.
İkinci adım, kendi çapalarınızı tasarlamaktır. Bir iş arkadaşımızın ofis duvarlarında çeşitli resim ve fotoğraflar asılıdır. Bunlardan birini özellikle ters asmıştı. Bu, ona bir konuya ilk anda gözükenin dışında, başka bakış açıları da olabileceğini hatırlatıyordu.
SİZ NE TÜR BİR ÇAPASINIZ?
Başkalarında hangi ruhsal durumları uyandırıyorsunuz ve bunlar sizin istedikleriniz mi? Daha önce de gördüğümüz gibi, iletişim kurmamayı seçemezsiniz; dolayısıyla diğerlerinde bir şeyler çağrıştıracaksınız, işinizde size bağlı çalışanlar varsa, sizi gördüklerinde ne hissediyorlar? Ne bekliyorlar? Çapalar yinelemeyle oluşurlar. Eğer sürekli kötü haberler veriyor ya da daima eleştirel davranıyorsanız, kötü ruh hallerinin çapası olursunuz. Sizin yanmızdayken kendilerini iyi hissetmelerini sağlayacak şekilde, nasıl iyi bir çapa olabilirsiniz?
Bunun iki yolu vardır. İlk olarak, ruh halleri bulaşıcıdır, yani siz kendinizi becerikli ve güçlü hissettiğinizde çevrenizdekilere de iyi bir çapa olursunuz. İnsanlar iyi hissetmelerini sağlayan kişilerin yanında olmaktan hoşlanırlar -bu mekanizmanın nasıl işlediğini anlamasalar da, bunu hissederler. İkinci yol ise, doğrudan iletmektir. Neyi doğru yaptıklarını bulun ve bundan övgüyle bahsedin. Onlara tastamam ve özgül olarak neyi doğru yaptıklarını açıklayın. Övgü, tıpkı eleştiri gibi, çok genel olduğunda etkisini kaybeder. Övdüğünüzde, sizinle çalışmak onları için bir zevk olacaktır. Eğer çocuklarınız varsa, uygun davranışlarını özgül olarak ve vicdan azabı duymadan övün. Bu, onların özgüvenlerini oluşturmanın en iyi yoludur. Çocuklar hata yaptıklarında, bunu önlemek ve doğruyu yapmalarını sağlamak niyetiyle, onları hemen uyarırız, ingiltere'de yapılan araştırmalar, çocukların bir övgüye karşılık dokuz eleştiri aldıklarını göstermektedir. İlgi çekmek isteyen bir çocuk için yanlış hareket etmek, dikkat çekmenin en etkili yöntemi olabilir. Olumluyu pekiştirmek, olumsuzu önlemeye çalışmak kadar önemlidir.
ÇAPA KULLANARAK RUH HALİ GEÇİŞTİRMEK
Çapa kullanımı, genel ruh halinizi, öğrenme durumunuzu ve herhangi bir ruhsal durumunuzu tasarlamak, değiştirmek ve seçmek için temel anahtardır. İstediğiniz kaynakları seçin, bunları bir çapayla bütünleştirin ve ardından, bu kaynakları şimdiki ana taşımak için sürekli bu çapayı kullanın ki, bu ruh hali yerleşsin.
Buradaki NLP önvarsayımı şudur:
İhtiyacımız olan bütün kaynaklara ya zaten sahibiz veya onları yaratabiliriz.
Bazen zor olan şey, kaynakları gereksinim duyulan yere götürmektir.
Bunu başarmanın üç yöntemi vardır.
• Örnek alacağınız bir kişiyi belirleyin.
Genel ruh halinizi, farkında olmadan örnek aldığınız kişiden edinmiş olabillirsiniz. Şimdi sizi çeken bir kişiyi seçebilirsiniz. Çocuklar oyun oynarken değişik kişiliklere bürünerek, farklı ruh hallerini
deneyimlendirirler. Siz de aynını yapabilirsiniz. Örnek alabileceğiniz bir kişiyi seçin. Bu, gerçek bir kişi olabileceği gibi, bir roman karakteri de olabilir. Bu karakteri kendi üzerinizde deneyin. Bu kişinin yerine geçmek nasıl olurdu? Bu şekilde hareket etmesini hangi ruh hali sağlıyor? Bu karakterden sizin için değerli olabilecek ne alabilirsiniz?
Fizyolojinizi kullanın.
Bu, ruh hallerine fiziksel yaklaşımdır. Fizyolojinizi değiştirmek, ruhsal durumu değiştirmekte kullanılan en dolaysız ve hızlı yöntemdir. Bir şeylere takılıp kaldığınız bir ruh hali, kendini benzer bir bedensel durumda gösterir. Bundan kurtulmanın en basit yolu, ayağa kalkıp bunun dışına çıkmaktır. Nefes alışınızı değiştirmek, ruh halinizi değiştirir. Eğer kendinizi endişeli hissediyorsanız, nefes alışınızı yavaşlatın ve nefesinizi ağır ağır dışarı verin. Kısa zamanda nefes verme, karbondioksidin kandolaşımında birikmesine yol açar ki, bu da endişe belirtilerini yaratır. Sık sık nefes alarak endişeli hissedebilirsiniz. Gülümseyip, yukarı bakarsanız ve duruşunuzu dikleştirirseniz, ruh halinizi de değiştirirsiniz. Sanki iyi hissediyormuş gibi davranmak, bu duyguların ta kendisini yaratmaya başlayacaktır. John Grinder'm son yıllardaki çalışmaları, fizyolojiyi kullanarak ruhsal durumunuzu değiştirmeye ve problem çözmeye odaklanmıştır. Bunu "Kişisel Düzenleme" olarak adlandırmaktadır.
Düşünme tarzınızı değiştirin.
Bunu uygulamanın bir yolu "belirli bir ruh halinde olunan zamanı düşünmektir". Söz gelimi, gerçekten çok hoş, hatırlamak ve tadını çıkarmak istediğiniz bir deneyiminizi düşünün. O sahneye geri dönün, o anıyla "bütünleşmiş" olarak, yani olayları kendi gözünüzden görerek tekrar yaşayın. Oradaki sesleri duyun ve o iyi hislerin tadına varın. Hazır olduğunuz zaman, şu ana geri dönün. Ruh haliniz değişmiş olacak. Fiili olay geçmişteydi, ancak, bu ruh hali şu an için size bir kaynak oluşturabilir. Geçmişteki bir deneyimi anımsamak yoluyla, o andaki ruhsal durumu tekrar yaşayabilirsiniz. Bunu, eski albümlere, tatil resimlerine bakarken veya bizim için anısı olan bir ; müzik parçasını dinlerken hepimiz yapmışızdır. Re- : simler ve müzik, çapa rolü oynayarak eski ruhsal durumları tekrar uyandırırlar.
Bir ruh halini nerede ve ne zaman yaşamış olduğunuzun bir önemi yoktur; nerede ihtiyacınız olursa, onu oraya götürebilirsiniz. Kaynakları geçmişten bugüne, yaşamımızın bir kesiminden diğerine aktarmanın yolu çapaları kullanmaktan geçer. Kaynakların, onları çağrıştıran deneyime yapışık olduğunu düşünerek, genellikle kaynakları aktarmayız. Bu doğru değildir; kaynaklar, deneyimden ayrılabilir niteliktedir.
Örneğin, Joseph'in bir arkadaşı, çocuklarıyla ilişkilerinden muazzam bir sabır ve ikna yeteneği sergiliyordu. Onların çatışmalarını mucizevi bir şekilde çözüyordu. Ne ki, işinde ona, firması adına bir kontrat için müzakere etme görevi verildiğinde, başta kendisinden emin olamamıştı, çünkü bu "müzakere becerisine" sahip olmadığını düşünüyordu. Daha sonra ailesine uyguladığı ilkelerin, işte de geçerli olduğunu fark etti: Tarafların isteklerini öğren, ortak bir anlaşma noktası bul, kazan-kazan çözümü yaratana kadar dengele ve ilgili olan herkesin, anlaşma üzerinde uyum sağladığına emin ol. işindeki pazarlık sürecinde de bu yetenekleri kullanarak başarılı oldu.
Benzer şekilde, Ian'ın bir arkadaşı da, işte bir şeyler ters gittiğinde çok sabırsız olduğundan şikayetçiyken, yap-bozlarla uğraşırken ne kadar sabırlı olduğunun farkına varamıyordu.
Size kaynak oluşturabilecek durumlarınızın farkına varmaya başlayın; böylece onları her istediğinizde kolaylıkla uyandırabilirsiniz. Elinize bir kâğıt alıp, o gün boyunca kendinizi iyi hissetmenizi sağlayan şeylerin -ne kadar küçük olsalar da- bir listesini çıkarmakla işe başlayın: Bir fincan kahve içerek rahatlamak, güzel bir mektup yazmak, sabah dinç uyanmak, öğle yemeğinde yediğiniz ilk lokmadan aldığınız tat... Bunu her gün yapın. İyi hissetmek, en doğal ruh halidir. Bunun için mantıksal bir neden bulmanız veya kimseden izin almanız gerekmez. Olumlu ruhsal durumları fark etmeye başlayın ve sanki yaşamınızın sahilinde yaptığınız yürüyüşte bulduğunuz güzel taşları toplar gibi, bunları da biriktirin. Eski tahta parçalarını, sivri taşları ve plastik torbaları almayın. Onlar orada kalacaklardır, doğru, ama tutup evinize taşımanıza hiç gerek yoktur.
ÇAPALARLA BİR RUH HALİ UYANDIRMAK
İşte size etkili bir ruh halini uyandırmanız için bir süreç. Öncelikle, hangi ruh halini yaşamak istediğinize karar vermelisiniz. Hangi kaynakların burada yer almasını istiyorsunuz? Örneğin, zor bir durumu mizah, sabır veya merakla karşılamak isteyebilirsiniz.
Geçmişte bu ruh haline sahip olduğunuz bir zamanı hatırlayın ve sıkıca sarılarak onu geri getirin -o zaman gördüklerinizi görün, işittiklerinizi işitin ve aynı duyguyu olabildiğince güçlü bir şekilde tekrar hissedin. Eğer uygun bir örnek bulamıyorsanız, kendinize bir kişi seçin ve onun yerine geçerek, istediğiniz bu ruh halini yaşadığınızı hayal edin. Arzuladığınız ruh halini belirledikten sonra, şu ana geri dönerek ruh halinizi değiştirin.
Bu ruh halini tetiklemek için hangi çağrışımları veya çapaları kullanacağınıza karar verin. Zihin gözünüzle görebileceğiniz bir şey (görsel bir çapa), bir ses veya kendinize söyleyebileceğiniz bir şey (işitsel bir çapa) veya göze çarpmayacak bir jest (dokunsal bir çapa) seçin. Bazı kişiler ellerini yumruk yapmayı veya iki parmaklarını birbirlerine değdirmeyi seçerler. Belirlediğiniz resim, ses veya jest ayırt edilebilir ve hatırlanabilir olmalıdır.
Geriye dönüp, bu olumlu ruh halinizi tekrar yaşayın. O sırada görmüş olduklarınızı görün, işitmiş olduklarınızı işitin ve tüm bedeninizi hissedin. Fizyolojinizi kullanın ki, bedeniniz bu ruh halini tam bir iç uyumla ifade etsin. Olumlu ruh halinin doruk noktasına ulaşmasından hemen önce, belirlemiş olduğunuz resmi görün, sesi işitin ve jesti yapın. Ardından, fizyolojinizi değiştirin ve ruh halinizi değiştirin ve başka bir şey düşünün.
Çapanızı sınayın. Resmi görün, sesi işitin ve jesti yapın, bunun olumlu ruh halini ve bu duyguları nasıl tekrar uyandırdığını fark edin. Eğer tatmin olmadıysanız, kaynak deneyiminize geri dönün ve kaynak ruh halini çok yoğun bir şekilde içselleştirdiğinizde, çapalarınızı kullanın. Ardından, tekrar ruh halinizi değiştirin ve çapanızın geçerliliğini bir kez daha sınayın. Çapanız, arzulanan ruh halini getirene kadar bu süreci tekrarlayabilirsiniz. Çapalar kullanıldıkça elverişli hale gelir ve güçlenir.
Artık kendi çapanızı yerleşik hale getirdiniz. Bundan sonra ne zaman o resmi görseniz, o sesi duysanız ve o jesti yapsanız, sizi istediğiniz ruhsal duruma götürecektir. Aslında üç çapaya birden ihtiyacınız yoktur. Bazıları sadece bir çapa kullanır. Sizin için hangisinin en çok işe yaradığını keşfedin.
Farklı durumları da aynı çapaya bağlayabilirsiniz, içinde merak, odaklanma ve bağlılık olan bir öğrenme durumu yaratmak için, sırayla bunların her birine aynı çapalama sürecini uygulayın. İşlemin sonunda çapanız size üçlü ve ilginç bir kokteyl sunacaktır. Duvarındaki resmi ters çeviren arkadaşımız gibi, siz de bu çapaları kullanmayı hatırlatacak özel bir tetikleyici bulabilirsiniz. İçmeyecekseniz, elinizin altında duran kokteyl bir işe yaramayacaktır.
Bu yöntemle kendinize bir genel ruh hali tasarlayın ve her fırsatta bu ruh haline girin. Aynı zamanda fizyolojinizi değiştirmek için, Alexander Tekniği veya Feldenkrais gibi bedensel çalışmalardan yararlanabilirsiniz. Bedenlerimiz, yavaş ve derinlemesine öğrenir; dolayısıyla alışkanlık haline gelmiş olumsuz bir fizyolojiyi değiştirmek biraz zaman alabilir.
Çapa kullanımına ilişkin son iki noktaya gelelim. Çapaları, duyguları inkâr etmek veya duygusal yapıştırıcı olarak kullanmak işe yaramayacaktır. Bazen üzüntü gibi bir duyguyu yaşamak, önemli ve doğru olabilir. Böyle zamanlarda ruh halinizi çapalarla değiştirmek, sadece kısa vadeli bir çözüm olacaktır, ikinci olarak, kimi zaman çok yoğun ve bağlılıkla yaşanan bir ruhsal duruma girmek kadar, o halden çıkmak da önem taşır. Örneğin, gösteri sanatçıları ve atletlerin çok yoğun yaşanan bu odaklanma durumlarına girmeleri gerekir; ancak, sonra da bir çıkış yöntemine ihtiyaçları vardır. Kısa mesafe koşucusu, bir bitiş çizgisi olduğu için son bir çabayla hamle yapabilir. Perde indiğinde, oyuncunun artık rolünden sıyrılmanın bir yolunu bulması gerekir. Gösteri sanatçılarının oyundaki rollerini kimliklerinden ayrıştıramadığı ve atletlerin gerek olmadığı zamanlarda bile hız şeridinde kendilerini tükettikleri pek çok örnek vardır.
Ruhsal durumlarımız, bizi her mantıksal düzeyde etkilerler. Bunları seçme ve değiştirme yeteneği, NLP'nin bize sunduğu en pratik araçlardan biridir. Buna sahip olduğunuzda yaşamınız değişecektir. Yaşamınızın kontrolünü, sizin dışınızdaki etkenlerden kendi içinize taşıyacak, artık bir kurban olmayacaksınız.
Ücretsiz ön görüşme yapmak için bizden randevu almanız yeterli olacaktır.
NLP Kursu için ilgili detaylı bilgi için :
İzmir NLP Kursu için 0(232) 422 59 54 yada 0 (535) 667 32 24 numaralı telefondan ulaşabilirsiniz veya İzmir NLP Kursunu tıklayabilirsiniz.
İzmir Karşıyaka NLP Kursu için 0(232) 369 50 81 - 0(532) 100 11 65 numaralı telefondan ulaşabilirsiniz veya İzmir Karşıyaka NLP Kursunu tıklayabilirsiniz
Denizli NLP Kursu için 0 (258) 213 0 999- 0 (532) 100 11 65 numaralı telefondan ulaşabilirsiniz veya Denizli NLP Kursunu tıklayabilirsiniz.
Antalya NLP Kursu için 0 242 323 73 15 yada 0 (505) 445 15 31 numaralı telefondan ulaşabilirsiniz veya Antalya NLP Kursunu tıklayabilirsiniz.
Muğla NLP Kursu için 0(252) 213 00 98 - 0 (532) 100 11 65 numaralı telefondan ulaşabilirsiniz veya Muğla NLP Kursunu tıklayabilirsiniz.